Financiën

Ten opzichte van de Voorjaarsnota 2025 zijn de lasten € 0,96 mln. hoger en de baten zijn € 0,56 mln. hoger. De toevoegingen aan de reserves zijn € 0,30 mln. hoger en de onttrekkingen aan de reserves zijn € 0,15 hoger. De verschillen worden hieronder toegelicht. Als de mutatie een relatie heeft met een ander programma dan wordt dit aangegeven in de voorlaatste kolom. In de financiële toelichting staat vermeld om welke programma's dit gaat.   

(Bedragen x € 1.000)

 
Mutaties met een effect op de Begroting
1. Cluster Bedrijfsvoering
Ten opzichte van de voorjaarsnota is er een voordeel van € 0,24 mln. op het capaciteitsbudget van Bedrijfsvoering. Dit betekent dat er minder kosten zijn gemaakt of meer inkomsten zijn ontvangen dan eerder was begroot. Het voordeel bestaat uit de volgende onderdelen:

1.  Nog niet volledig uitgegeven budget Overhead Bedrijfsvoering (€ 0,16 mln.)
   Vanuit dit budget zijn middelen beschikbaar gesteld om financiële knelpunten op te lossen. Omdat sommige vacatures pas later in het jaar zijn ingevuld, zijn deze middelen in 2025 nog niet volledig gebruikt.
2. Meer uren geschreven op projecten (€ 0,27 mln.)
   Medewerkers hebben meer uren geschreven op projecten voor grondexploitatie en investeringen. Dit levert extra inkomsten op voor de bedrijfsvoering.
3. Tijdelijke inzet binnen programma Gezondheid (€ 0,01 mln.)
   Er zijn tijdelijke middelen ontvangen vanuit programma Gezondheid voor extra inzet binnen dit programma voor bedrijfsvoering.
4. Terugdraaien stelpost ‘onderuitputting jaarrekening’ (-€ 0,20 mln.)
   Deze stelpost was bedoeld om verwachte voordelen in de begroting te compenseren. Omdat die voordelen bij de jaarrekening niet meer worden verwacht, ontstaat nu een nadeel

2. Cluster Individuele dienstverlening
Bij de juridische afdeling is er een overschrijding ten opzichte van de voorjaarsnota. Dit leidt tot hogere lasten (€ 1,10 mln.). De overschrijding bestaat uit twee onderdelen:

1. Door vervanging van personeel als gevolg van langdurige ziekte en door extra inhuur ontstaan hogere lasten (€ 0,40 mln.). De extra inhuur was nodig vanwege een toename van complexe bezwaarprocedures en de regie op beroepsprocedures.
2. Daarnaast is er een overschrijding op de inzet van de stadsadvocaat. Op het moment van opstellen van deze Narap was dat bedrag € 0,50 mln., maar er wordt verwacht dat dit oploopt tot € 0,70 mln. aan het einde van 2025. Dit komt doordat beroepszaken steeds ingewikkelder worden, tot en met procedures bij de Raad van State.

De hogere lasten hebben voor 50% betrekking op geschillen binnen de opgave Verstedelijking (stedelijke ontwikkeling) en voor 50% op geschillen binnen de opgave Veiligheid (daadkrachtig optreden en aanpak ondermijning)

3. Cluster Strategie en Onderzoek
Bij Strategie en Onderzoek ontstaan lagere lasten (€ 0,20 mln.) op het capaciteitsbudget. Dit komt vooral doordat het langer duurde om vacatures in te vullen en geschikte kandidaten te vinden. Daarnaast is besloten om vanaf 2026 één functie te schrappen. Voor deze functie is in 2025 daarom niet meer geworven.
Verder zijn er incidentele baten ontvangen voor personeel dat tijdelijk voor andere organisaties heeft gewerkt (€ 0,04 mln.).

4. Cluster Collectieve dienstverlening
Bij Collectieve dienstverlening is er een nadeel op het capaciteitsbudget (€ 0,13 mln.). Dit komt door inhuur van personeel als gevolg van langdurige ziekte.

5. Overhead bedrijfsvoering
Wanneer de organisatie groeit, wordt per extra fte een vast bedrag toegevoegd aan de stelpost Overhead Bedrijfsvoering binnen programma Samen werken aan Zaanstad. Deze stelpost is bedoeld om financiële knelpunten binnen de bedrijfsvoering op te lossen en om mee te groeien met de organisatie.
In deze Narap ontstaan op programma Samen werken aan Zaanstad per saldo lagere lasten (€ 0,67 mln.). Dit bestaat uit drie delen:

1. De stelpost groeit mee door bijdragen uit andere programma’s (€ 0,15 mln. hogere lasten).
2. Een deel van de stelpost is gebruikt om capaciteitsproblemen op te lossen buiten het programma Samen werken aan Zaanstad (€ 0,43 mln. lagere lasten).
3. Het overleg over de structurele verdeling van de stelpost vindt pas later dit jaar plaats. Hierdoor valt het resterende budget voor 2025 vrij (€ 0,39 mln. lagere lasten).

6. Voorziening verlofsparen
Vanwege de groei van de organisatie en hogere uurtarieven door de CAO-stijging worden extra middelen toegevoegd aan de voorziening verlofsparen (€ 0,30 mln.).

7.  Dekking gemeentebrede knelpunten capaciteit
Binnen het programma Samen werken aan Zaanstad is budget opgenomen om capaciteitsproblemen in de hele gemeente op te lossen. Deze middelen komen van afdelingen waar vacatures openstonden. In deze Narap ontstaan per saldo hogere lasten (€ 0,24 mln.). Dit bedrag bestaat uit twee delen:

1. Vanuit diverse afdelingen is budget naar de stelpost overgeheveld (€ 0,66 mln. hogere lasten).
2. Omdat er meer budget naar programma Samen werken aan Zaanstad was overgeheveld dan nodig, kan een deel vrijvallen (€ 0,42 mln. lagere lasten)

8. Ontvangen subsidies Personeel & Organisatie
Op het gebied van Personeel & Organisatie zijn twee subsidies ontvangen:

1. Voor Maatregelen rond Duurzame Inzetbaarheid en Eerder Uittreden (MDIEU).
2. Voor de pilot Inclusieve Werving & Selectie.

De leidt tot hogere baten (€ 0,28 mln.). Daartegenover staan ook hogere lasten (€ 0,17 mln.). De overige subsidiabele kosten (met name inzet medewerkers) waren al gedekt vanuit de algemene middelen.

9. VNG en GGU contributie
Door forse indexaties in 2023 en 2024, die structureel doorwerken, zijn de lasten voor de jaarlijkse VNG-contributie hoger dan begroot (€ 0,12 mln.).

10. Reiskosten-, thuiswerkvergoedingen en bijdrage ziektekostenverzekering
Centraal binnen programma Samen werken aan Zaanstad zijn budgetten opgenomen voor reiskostenvergoedingen, thuiswerkvergoedingen en de werkgeversbijdrage voor ziektekostenverzekeringen. Deze budgetten worden overgeheveld naar de afdelingen, omdat de werkelijke lasten daar ook worden geboekt. De werkelijke lasten zijn € 0,06 mln. hoger dan begroot.

11. Bijstelling ruimtegebruik stadhuis
Na de coronacrisis was de inschatting dat minder medewerkers naar kantoor zouden komen en dat daardoor ruimtes in het stadhuis verhuurd konden worden, dan wel dat er bezuinigd kon worden op het onderhoud van het stadhuis. Inmiddels is duidelijk dat de gemeente de ruimtes zelf nodig heeft en er daardoor geen mogelijkheid is tot verhuur. Dit leidt tot lagere baten (€ 0,20 mln.).

12. Personeel & organisatie
Een aantal lasten binnen Personeel & Organisatie valt per saldo lager uit (€ 0,51 mln.). Het gaat vooral om het opleidingsbudget. Dit heeft drie incidentele oorzaken:

Er ontstaat een voordeel op de opleidingskosten. Dit heeft drie incidentele oorzaken:

1. Een deel van de opleidingskosten is direct op de afdelingen geboekt (en leidt daar -deels- tot overschrijdingen).
2. Een groot opleidingstraject heeft vertraging opgelopen.
3. Een aantal opleidingen is betaald uit ontvangen subsidiegelden.

13. Toerekening capaciteit
Via de kostenverdeling zijn de apparaatslasten en -baten verdeeld. Een deel komt van afdelingskosten die worden doorbelast aan het programma Samen werken aan Zaanstad product Dienstverlening, zoals het Callcenter, Burgerzaken en het Gemeentearchief. Een ander deel betreft afdelingskosten die worden doorbelast aan het programma Samen werken aan Zaanstad product Organisatie, voor het deel van de leidinggevenden dat onder de overhead valt.
Meer uitleg hierover staat in de paragraaf Bedrijfsvoering.

14. Bedrijfsapplicaties en implementatie nieuwe wetgeving
Er was budget beschikbaar gesteld voor de vervanging van een aantal bedrijfsapplicaties, waaronder het financiële systeem, het uitkeringssysteem, het belastingsysteem en het zaaksysteem. Door vertraging bij enkele projecten vallen de lasten lager uit (€ 0,89 mln.). Hiervan wordt een deel van het begrote budget via de reserve Budgetoverhevelingen meegenomen naar 2026 (€ 0,84 mln.). Een ander deel van het budget kan vrijvallen (€ 0,05 mln.). (Zie ook hoofdstuk Financiën )

15. Overige kleine begrotingsbijstellingen
Het restant van -€ 0,14 mln. wordt verklaard door diverse relatief kleine begrotingsbijstellingen.

Mutaties met saldo neutraal effect op de Begroting
A. Regionale opvang ontheemden en vluchtelingen
Vanuit provincie en Rijk zijn middelen ontvangen in programma Kansengelijkheid (€ 0,12 mln.). Dit budget is overgeheveld naar programma Samen werken aan Zaanstad ten behoeve van de ondersteuning vanuit de bedrijfsvoering aan het Regionaal Centrum Vluchtelingen Spreiding en het Regionaal Programmateam Ontheemden. (Zie ook programma Kansengelijkheid )

B. Aanvullende reiskostenregeling
Er wordt meer gebruik gemaakt van de reiskostenregeling dan verwacht. Dit komt door een toename van het aantal medewerkers en omdat medewerkers weer vaker naar het stadhuis gaan. Dit leidt tot hogere lasten (€ 0,23 mln.).
De dekking hiervoor wordt gevonden binnen de afdelingsbudgetten.

C. Leges Burgerzaken
Er worden lagere baten verwacht uit leges voor producten en diensten van Burgerzaken (€ 0,23 mln.). Als gevolg daarvan zijn ook enkele lasten, die horen bij het verlenen van deze producten en diensten, lager (€ 0,23 mln., waarvan € 0,08 mln. op de afdeling).

D. Samenwerkingsagenda Zaanstreek-Waterland  
Zaanstad is de coördinerende gemeente voor de Samenwerkingsagenda Zaanstreek-Waterland. Er ontstaan hogere lasten binnen de programma’s Economische Zaken, Duurzaamheid en Wonen (€ 0,15 mln.). Daartegenover staan hogere baten (bijdragen) van de regiogemeenten (€ 0,17 mln.). Omdat Zaanstad deels in natura bijdraagt, kan de begrote onttrekking aan de reserve Samenwerkingsagenda Zaanstreek-Waterland worden verlaagd (€ 0,02 mln.).

E. Capaciteit Burgerzaken
Er wordt capaciteit ingezet voor de voorbereiding en organisatie van de Tweede Kamer verkiezingen in oktober en de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2026. Dit leidt tot hogere lasten (€ 0,15 mln.). Deze lasten worden gedekt door een verlaging van het beschikbare verkiezingsbudget binnen het programma Samen werken aan Zaanstad (€ 0,15 mln.)

F. Reserve Slavernijverleden
Er is een onderzoek uitgevoerd naar het Zaanse slavernijverleden. Dit leidt tot hogere lasten (€ 0,17 mln.). Daar tegenover staat een hogere onttrekking aan de reserve Slavernijverleden (€ 0,17 mln.). Deze reserve wordt daarnaast verplaatst van het programma Veiligheid naar het programma Samen werken aan Zaanstad. (Zie ook programma Veiligheid )

G. Dienstverlening Burgerzaken
Er wordt een gemeentelijke dependance geopend in het Zaanstad Noord. Dit leidt tot hogere lasten (€ 0,12 mln.). Daarnaast worden de betaalpunten voor contant geld in het stadhuis vervangen (€ 0,05 mln. hogere lasten). De kosten voor deze verbeteringen in de dienstverlening worden gedekt uit de financiële ruimte in het capaciteitsbudget van Burgerzaken (€ 0,17 mln.).

H. Vervroegde Tweede Kamer verkiezingen
Het kabinet stelt in de septembercirculaire eenmalig geld beschikbaar aan gemeenten voor de organisatie van de vervroegde Tweede Kamerverkiezing op 29 oktober. Deze vergoeding is aanvullend op de vergoeding die gemeenten jaarlijks via het gemeentefonds krijgen voor de uitvoering van hun wettelijke taken bij het organiseren van verkiezingen (€ 0,54 mln.). (Zie ook hoofdstuk Financiën )

I. Financieel effect CAO
De kosten van de nieuwe CAO met betrekking tot programma Samen werken aan Zaanstad zijn in de najaarsrapportage verwerkt (€ 0,86 mln.). De dekking voor deze hogere CAO-lonen is opgenomen in programma Hoofdstuk Financiën.

Bovenstaand overzicht toont de mutaties op het programma Samen werken aan Zaanstad per begrotingswijziging. De toelichting op de begrotingswijzigingen en het effect over de programma's heen is ook te vinden in de bijlage 'Begrotingswijzigingen' van de Narap 2025 op financiën.zaanstad.nl .